Dzieciństwo i kształtowanie się powołania
Edmund Kałas urodził się 15 lutego 1899 roku w Wierzchucinie Królewskim. Wychowując się w wielodzietnej ubogiej rodzinie z przyrodnim rodzeństwem Edmund nie miał łatwego życia. Gdy skończył 4 lata, bardzo poważnie zachorował na szkarlatynę. Pełna niepokoju o życie syna matka żarliwie prosiła Boga o zdrowie i przysięgła nawet, że jeśli syn wyzdrowieje, odda go na służbę Bogu. W 1916 roku Edmund wcielony został do armii niemieckiej i wysłany na front francuski. W jednej z bitw pod Verdun został ranny. Po wyjściu ze szpitala powrócił na front i niemalże cudem ocalał podczas jednego z ataków z użytą przez armię niemiecką bronią chemiczną.
W 1920 roku powołano go do polskiej armii i skierowano do walk w wojnie polsko-bolszewickiej. W maju 1921 roku został zwolniony z wojska i wrócił do rodzinnego domu. W tym czasie pomagał w gospodarstwie i dokształcał się, gdyż cały czas w jego sercu odzywało się pragnienie zostania kapłanem. Od 1923 roku pracował w sądzie powiatowym w Bydgoszczy, by przygotować się też materialnie do zrealizowania studiów filozoficzno-teologicznych w seminarium duchownym. Gdy wreszcie napisał prośbę o przyjęcie do Seminarium Duchownego w Poznaniu, spotkał się z odmową ze względu na swój wiek. Miał wtedy 25 lat.
Kapłan i zakonnik
Po otrzymaniu negatywnej odpowiedzi z seminarium w Poznaniu Edmund nie stracił nadziei. Dużo się modlił, czytał wiele książek, rozmyślał. Był przekonany, że otrzymał od Boga łaskę powołania, której nie może zmarnować. Dowiedział się, że w oddalonej około 45 kilometrów od Wierzchucina Królewskiego Górce Klasztornej, powstało Seminarium Duchowne Zgromadzenia Misjonarzy Świętej Rodziny, które przyjmuje także starszych wiekiem kandydatów do kapłaństwa. Pierwszą profesję zakonną złożył 8 września 1927 roku. Studia filozoficzno- teologiczne ukończył pomyślnie i 12 czerwca 1932 roku przyjął święcenia kapłańskie z rąk Ks. Kardynała Augusta Hlonda w katedrze poznańskiej. Jako kapłan pracował na różnych placówkach w kraju. Był profesorem i pre- fektem w Kolegium wieluńskim. W historii pracy duszpasterskiej w kościele przy klasztorze w Wieluniu zapisał się jako gorliwy duszpasterz, przesiadując wiele godzin w konfesjonale, wygłaszając mnóstwo kazań i szerząc nabożeństwo do Matki Najświętszej. W roku 1935 Ks. Edmund Kałas przeniósł się do Sanktuarium Maryjnego w Górce Klasztornej i tu pełnił funkcję mistrza nowicjatu. Wykorzystał ten czas posłu- giwania u stóp Matki Bożej Góreckiej także na zgłębianie charyzmatu Świętej Rodziny z Nazaretu, który tak dobitnie ukazywał potem w pracy apostolskiej oraz służbie Zgromadzeniu i całemu Kościołowi.
Droga do obozu Mauthausen
W roku 1938 w ramach Polskiej Misji Katolickiej wśród rodaków Ks. Edmund wyjechał do Francji. Tu zastała go okupacja hitlerowska. W roku 1940 został kapelanem obozu byłych kombatantów w Livron par Caylus. Jako duszpasterz pracował w schronisku w Alvignac, potem w Montlucon, aż wreszcie podjął pracę duszpasterską w jednym z największych ośrodków polskich w środkowej Francji, w Rossieres. Pełnił też funkcję kuriera organizacji "Visigoths-Lorraine".
Gestapo aresztowało Ks. Kałasa za kolportowanie broszury Prymasa Hlonda "Le défi", demaskującej zbrodnie hitlerowskie w Polsce. Najpierw został osadzony w więzieniu Bourges i Compiegne, a później wywieziony do oddalonego o 28 km od Linzu obozu w Mauthausen. Do tego obozu przybył w grupie 987 więźniów poli- tycznych w dniu 22 kwietnia 1943 roku. Jako francuski więzień polityczny otrzymał numer 28 187.
Obóz koncentracyjny w Mauthausen został oficjalnie otwarty 9 sierpnia 1938 roku. Do końca 1938 roku osadzono w nim 1080 więźniów, głównie austriackich i niemieckich kryminalistów oraz tzw. aspołecznych - z austriackimi Cyganami na czele. Od maja 1939 r. zsyłano tu więźniów politycznych: Niemców z Rzeszy, Sudetów Czeskich, Austriaków i Czechów, a potem Polaków. Z Polski w pierwszej kolejności wywożono do Mauthausen „inteligencję”. W Mauthausen i Gusen zamierzano wyniszczyć antyhitlerowskich działaczy z Niemiec, Austrii oraz poddać "reedukacji" izolowanych tu przestępców, skazanych na wieloletnie więzienie przez sądy niemieckie i austriackie. Określano je jako obozy pozostające pod zarządem gestapo. Reinhard Heydrich, szefa Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy, w rozporządzeniu z 1 stycznia 1941 r. określił przeznaczenie obozów w Mauthausen i Gusen: "dla mocno obciążonych, a zwłaszcza karanych za prze- stępstwa kryminalne i aspołecznych, tzn. całkowicie niewychowalnych więźniów." Do karnej kompanii w latach 1940-1943 przekazywała komendantura wszystkich Żydów i więźniów, których gestapo przysyłało do obozu z odpowiednią adnotacją o szczególnym traktowaniu. W tej grupie więźniów znalazł się Ks. Edmund Kałas. Surowy reżim prowadził do całkowitego zniewolenia więźnia. Wyjątkowo brutalnie obchodzono się z duchownymi.
Postawa i posługa miłości ks. Edmunda w obozie
Zarówno w obozie w Mauthausen, jak i przed aresztowaniem w czasie okupacji we Francji, Ks. Edmund Kałas myślał wiele o śmierci, do której starał się być dobrze przygotowany. Wielką wagę przywiązywał do modlitwy, która pomogła mu wytrwać w wierności Bogu do końca swojego życia. Żył z przekonaniem, że nic nie zastąpi potęgi modlitwy, szczególnie w najtrudniejszych chwilach doświadczeń i cierpień. Świadom swojego kapłańsko-zakonno-misjonarskiego powołania do ostatnich chwil życia zawsze był gotowy do niesienia pomocy innym. Z narażeniem życia pomagał współwięźniom. a konającym więźniom udzielał sakramentów świętych.
W ostatnich tygodniach życia w obozie śmierci w Mauthausen wyróżniał się jako człowiek wielkiej wiary, gorliwości i całkowitej ufności woli Bożej. Zachęcał innych do zgadzania się z wolą Bożą nawet w obliczu śmierci. Wiernie i z radością realizował swoje powołanie, nigdy nie narzekając na przeciwności.
Liczne listy, które pisał do Ojca Generała w Grave i do współbraci w Polsce świadczą też o wyjątkowym posłuszeństwie, pokorze i wielkiej kulturze osobistej.
Ks. Edmund Kałas MSF został zamordowany w dniu 7 czerwca 1943 roku. Złożył ofiarę ze swego życia w obronie wiary, posłuszeństwa, wierności Kościołowi i Zgromadzeniu Misjonarzy Świętej Rodziny. Był gorliwym kapłanem do końca życia, do swej męczeńskiej śmierci i pozostał wiemy ideałom zakonnym. Przeżył zaledwie 44 lata.
Znaczenie procesu beatyfikacyjnego
Nasze starania o beatyfikację Sługi Bożego Ks. Edmunda Kałasa w II grupie Męczenników II wojny światowej, zostały oficjalnie zainicjowane 17 września 2003 roku w Warszawie przez Ks. Biskupa Jana Bernarda Szlagę. Obecny proces prowadzi diecezja pelplińska, która rozpoczęła starania o wyniesienie na ołtarze 17 męczenników z diecezji pelplińskiej, a do których zostało dołączonych 105 z innych diecezji i zgromadzeń zakonnych.Wśród nich kandydatem na ołtarze jest Ks. Edmund Kałas MSF. Proces beatyfikacyjny ma ogromne znaczenie tak dla Zgromadzenia Misjonarzy Świętej Rodziny, jak i całego Kościoła. Szczególnie wspólnoty zakonne pragną mieć swoich orędowników w niebie. Rozpoczynając proces beatyfikacyjny II grupy Męczenników Ks. Bp Jan Bernard Szlaga, powiedział m.in.: "Chcemy, żeby dzięki naszej pracy, zwieńczonej wyniesieniem naszych bohaterów do chwały ołtarzy, stała się dziejowa sprawiedliwość i zwyciężyła Boża Mądrość w tych, których świat odrzucił, sponiewierał, wdeptał w ziemię". Ta myśl niczym motto powinna przyświecać wszelkim staraniom i modlitwie całego Kościoła o beatyfikację Męczenników.
Zakończenie procesu beatyfikacyjnego na szczeblu diecezjalnym
W dniu 28 maja 2009 r. w kaplicy Domu Arcybiskupa Gnieźnieńskiego odbyła się uroczysta sesja Trybunału Rogatoryjnego, zamykająca postępowanie diecezjalne procesu beatyfikacyjnego Sługi Bożego Ks. Edmunda Kałasa kapłana ze Zgromadzenia Misjonarzy Świętej Rodziny, zamęczonego w obozie koncentracyjnym w Mauthausen.
Ks. Edmund Kałas MSF, pochodzący z Wierzchucina Królewskiego, w diecezji bydgoskiej jest jednym ze 122 kandydatów do chwały ołtarzy w procesie beatyfikacyjnym prowadzonym przez Diecezję Peplińską. Rozpoczęcie Procesu Męczenników odbyło się w Warszawie, w siedzibie Sekretariatu Episkopatu Polski w dniu 17 września 2003 roku.
Prace Trybunału Rogatoryjnego przebiegały w VIII Sesjach, od 15 grudnia 2003 r. do 28 maja 2009 r. Uroczystego zamknięcia postępowania diecezjalnego procesu beatyfikacyjnego Sługi Bożego Ks. Edmunda Kałasa MSF dokonał Jego Ekscelencja Ks. Arcybiskup Henryk Muszyński podczas uroczystego nabożeństwa. Zebrane dokumenty oryginalne i przygotowane cztery transumpty zostały przyjęte przez Ks. Arcybiskupa, uroczyście zalakowane zostaną przekazane do Trybunału Pelplińskiego, a następnie przesłane do Rzymu, gdzie staną się podstawą prac Kongregacji do Spraw Kanonizacyjnych.
Wicepostulatorem w procesie beatyfikacyjnym Sługi Bożego Ks. Edmunda Kałasa MSF z polecenia Prowincji Polskiej Misjonarzy Świętej Rodziny jest Ks. Jerzy Łapiński MSF.
Sługa Boże Ks. Edmund Kałas MSF urodził się w dniu 15 lutego 1899 r. w Wierzchucinie, gdzie został ochrzczony. Pierwszą profesję zakonną złożył 8 września 1927 r. Święcenia kapłańskie przyjął 12 czerwca 1932 r. w katedrze poznańskiej z rąk J. Em. Ks. kard Augusta Hlonda, prymasa Polski. W grudniu 1938 roku na prośbę władz zakonnych wyjechał do pracy duszpasterskiej we Francji, w ramach Polskiej Misji Katolickiej. Został aresztowany przez Gestapo 22 kwietnia 1943 r. i przewieziony do obozu w Mauthausen, w grupie 987 więźniów francuskich. Otrzymał numer obozowy 28 187. Zamęczony w jednym z najokrutniejszych hitlerowskich obozów w Mauthausen zmarł dnia 7 czerwca 1943 r. Całe życie Ks. Kałasa było przepojone miłością do Boga, Kościoła i Zgromadzenia. Śmierć jego z pewnością miała znamiona męczeńskiej, dlatego Współbracia, Misjonarze Świętej Rodziny podjęli starania o wyniesienie go do chwały ołtarzy.
Bardzo jesteśmy wdzięczni, że proces beatyfikacyjny na szczeblu diecezjalnym został pomyślnie zakończony w roku jubileuszu 100-lecia śmierci Założyciela Misjonarzy Świętej Rodziny, Sługi Bożego Ks. Jana Berthiera, w przededniu 66 rocznicy śmierci Sługi Bożego Ks. Edmunda Kałasa MSF.
Fragment nt. zakończenia procesu opracował Ks. Jerzy Łapiński MSF Poznań, dnia 29 maja 2009 r. (galeria zdjęć 1. foto Ks. Bogdan Mikutra msf, 2. foto Kl. Mariusz Zawadzki)
Osoby, które doznały łaski Bożej przez wstawiennictwo Sługi Bożego Ks. Ed- munda Kałasa, prosimy o nadesłanie informacji pod adres:
Kuria Prowincjalna Misjonarzy Świętej Rodziny
ul. Małoszyńska 27
Skrytka pocztowa 43
60-176 Poznań 47
e-mail:
