Początki

Zgromadzenie Misjonarzy Świętej Rodziny, założone w 1895 roku w Grave w Holandii, przez Sługę Bożego, Ks. Jana Berthiera (1840-1908) dotarło do Polski na początku 1921 roku. Po domach zakonnych utworzonych w Holandii, Francji, Niemczech, Szwajcarii, Belgii i Brazylii, pierwszy dom w Polsce założono w Wieluniu, na ziemi kaliskiej. Uroczyste wprowadzenie misjonarzy miało miejsce 26 lutego 1921 roku. Tego roku w sierpniu otwarto tam nowicjat, a we wrześniu szkołę misyjną. Drugim domem Zgromadzenia w Polsce stał się pobernardyński klasztor w Kazimierzu Biskupim, przejęty 4 lipca 1921 roku za zgodą biskupa Stanisława Zdzitowieckiego. Tu otwarto seminarium (dla kleryków z Niemiec) oraz szkołę misyjną. W Kazimierzu Biskupim kontynuowano też, zapoczątkowany już w 1910 roku, druk polskiej edycji „Posłańca Świętej Rodziny”. 23 kwietnia 1923 roku polscy misjonarze Świętej Rodziny otrzymali kolejny kościół i klasztor, tym razem na ziemi krajeńskiej, w Górce Klasztornej k. Łobżenicy, gdzie od wielu już lat obecny był cudowny obraz Matki Bożej Góreckiej.

Pro-prowincja

We wspomnianym wyżej okresie domy zakonne Zgromadzenia w Polsce były bezpośrednio zależne od Księdza Generała MSF przebywającego w Holandii. 25 sierpnia 1928 roku Rada Generalna MSF utworzyła z trzech domów zakonnych tzw. Pro-prowincję, czyli samodzielną jednostkę zakonną na okres próby. Pierwszym pro-prowincjałem został Ks. Antoni Kuczera MSF. Siedzibą Zarządu Prowincjalnego została Górka Klasztorna. Od roku 1931 aż do utworzenia samodzielnej prowincji, funkcję prowincjała pełnił Ks. Józef Drzazga MSF.
W tym czasie systematycznie wzrastała liczba uczniów w szkołach misyjnych, powiększała się liczba nowicjuszy i kleryków. Postanowiono zakupić nowy dom z przeznaczeniem na seminarium. Tak też 15 sierpnia 1930 roku seminarium znalazło nowe miejsce w Kruszewie. Gdy liczba kleryków w dalszym ciągu rosła, zakupiono kolejny dom, tym razem w Bąblinie k. Obornik Wielkopolskich (1935 rok), w którym prowadzono studium teologiczne. W tym okresie, spełniając zadanie wytyczone przez Ojca Założyciela, wyjechało z Polski na misje dwóch pierwszych misjonarzy (Ks. Krauze i Ks. Szulc – 01.09.1935 r.).

Polska Prowincja MSF

W lutym 1936 roku Kongregacja dla Spraw Zakonnych pozwoliła Zgromadzeniu MSF utworzyć odrębne prowincje, które na mocy prawa kanonicznego miałyby osobowość prawną. W ten sposób Rada Generalna Zgromadzenia utworzyła 15 września 1936 roku Polską Prowincję MSF. Jej pierwszym prowincjałem został Ks. Piotr Zawada MSF. Siedzibą Zarządu Prowincjalnego nadal pozostawała Górka Klasztorna. W 1938 roku dla potrzeb rosnącej liczby uczniów szkół misyjnych zakupiono teren dawnych koszar wojskowych w Wielkim Klinczu na Pomorzu. Powiększała się też ilość kapłanów wyjeżdżających z Polski na misje. Tuż przed wybuchem drugiej wojny światowej, do sześciu domów zakonnych Polskiej Prowincji MSF przynależało 75 kapłanów, 52 kleryków, 45 braci zakonnych, 23 nowicjuszy i 21 postulantów.

Okres wojny

Druga wojna światowa zahamowała pomyślny rozwój Polskiej Prowincji MSF. Już w pierwszych dniach wojennej zawieruchy Niemcy zajęli wszystkie domy w Prowincji. Nastąpiło całkowite rozbicie życia zakonnego i rozproszenie członków Prowincji. W wyniku działań wojennych Polska Prowincja utraciła bardzo wielu swoich członków. Na skutek działań wojennych, w akcji wyniszczania duchowieństwa, na skutek wcielenia do wojska niemieckiego, w obozach zginęło kilkunastu księży i kleryków oraz 26 braci zakonnych. Jednym z najboleśniejszych doświadczeń Prowincji było rozstrzelanie w nocy z 11 na 12 listopada 1939 r. w Paterku k. Nakła Księdza Prowincjała Piotra Zawady wraz z grupą 26 kapłanów i braci Misjonarzy Świętej Rodziny (patrz: martyrologium). Krwawe wydarzenia, które miały miejsce w Górce Klasztornej, opisuje Ks. Zachariasz Kruża MSF w książce pt. "Swastyka nad Górką Klasztorną".
Powojenne powroty zakonników do klasztorów rozpoczął Ks. Józef Łazarz MSF, który już w styczniu 1945 r. objął w zarządzanie dom w Bąblinie. W lutym 1945 r. rozpoczął funkcjonowanie dom w Wieluniu, w marcu wznowiono działalność w Kazimierzu Biskupim i Górce Klasztornej, a następnie w pozostałych domach. W tym okresie do Polskiej Prowincji włączono trzy nowe domy, należące wcześniej do Prowincji Wschodnioniemieckiej (Szczytna, Bińcze, Długopole-Zdrój).

Trud odrodzenia

Na pierwszy plan w powojennej działalności Polskiej Prowincji MSF wysunęły się sprawy personalne (obsadzenie domów zakonnych) oraz otwarcie seminarium. Klerycy już w maju 1945 r. rozpoczęli studium w Bąblinie. W marcu 1946 r. wyświęcono pierwszych po wojnie kapłanów. Po państwowej reorganizacji szkolnictwa (likwidacja szkół misyjnych) i odebraniu przez władze trzech domów zakonnych, zarząd prowincji podjął inne zadania (duszpasterstwo parafialne, praca rekolekcyjno-misyjna, praca wydawnicza).
Niecodziennym wydarzeniem w życiu Prowincji, w warunkach duchowego odradzania i trudnej sytuacji ekonomiczno-politycznej, była koronacja obrazu Matki Bożej Góreckiej. Wspaniała, religijna uroczystość miała miejsce 6 czerwca 1965 r. Aktu poświęcenia i nałożenia złotych koron na słynący łaskami obraz dokonał Ks. Kard. Stefan Wyszyński, Prymas Polski.

Droga odnowy

Po Soborze Watykańskim II myśl odnowy życia wewnętrznego towarzysząca Kościołowi, nie była obca zgromadzeniom zakonnym. Obradująca w 1969 r. Kapituła Prowincjalna MSF wybrała delegatów na Nadzwyczajną Kapitułę Generalną w Rzymie, która przystosowała Konstytucje Zgromadzenia do czasów współczesnych.
Odnową i przemianami w Polsce kierowały kolejne Zarządy Prowincjalne. Wysiłkom rosnącej liczebnie Polskiej Prowincji przyglądał się z bliska Ks. Generał Henryk Bliestle MSF, który przybył do Polski w 1971 r. na uroczystości związane z jubileuszem 50-lecia działalności Zgromadzenia w Polsce.
Lata siedemdziesiąte to ożywiona działalność duszpasterska, rozkwit krajowej ekipy rekolekcyjno-misyjnej, wysyłanie coraz większej ilości kapłanów na placówki misyjne. Pojawiły się myśli rozbudowy istniejących i plany utworzenia nowych domów zakonnych. Lata osiemdziesiąte i dziewięćdziesiąte minionego stulecia to niewątpliwie okres rozwoju Polskiej Prowincji. W 1984 r. powstał dom prowincjalny w Poznaniu. W 1995 r. Polska Prowincja przeżywała wraz z całym Zgromadzeniem 100-lecie istnienia Misjonarzy Świętej Rodziny.
Dzięki Bożej Opatrzności i zaangażowaniu wielu Współbraci podjęto pracę misyjną w Papui Nowej Gwinei, na Białorusi, Ukrainie i w Czechach. Misjonarze Świętej Rodziny z Prowincji Polskiej pracują duszpastersko w Austrii, Kanadzie, Niemczech, Norwegii i Włoszech.

Dzieje najnowsze

Radością i dumą Polskiej Prowincji jest fakt, że w dniu 02.09.2001 r. na biskupa Diecezji Morombe na Madagaskarze wyświęcony został wywodzący się z Polskiej Prowincji J.E. Ks. Bp Zygmunt Robaszkiewicz MSF, a na Kapitule Generalnej Misjonarzy Świętej Rodziny w dniu 10.10.2007 r. po raz pierwszy w historii Zgromadzenia Przełożonym Generalnym wybrany został Polak Ks. Edmund Jan Michalski MSF. Ponadto w Prowincji Chilijskiej oraz Malgaskiej Prowincjałami są nasi współbracia, wywodzący się z Polskiej Prowincji: Ks. Marek Burzawa MSF i Ks. Henryk Sawarski MSF.
W 2008 r. obchodziliśmy 100-lecie śmierci Sługi Bożego Ks. Jana Berthiera Założyciela Misjonarzy Świętej Rodziny. Wszystkie placówki tak w Polsce, jak i zagranicą włączyły się w przeżywanie tego doniosłego jubileuszu przejścia naszego Założyciela do domu Ojca.
W dniu 28 maja 2009 r. w kaplicy Domu Arcybiskupa Gnieźnieńskiego odbyła się uroczysta sesja Trybunału Rogatoryjnego, zamykająca postępowanie diecezjalne procesu beatyfikacyjnego Sługi Bożego Ks. Edmunda Kałasa MSF, zamęczonego w obozie koncentracyjnym w Mauthausen.
Jako misjonarze w dalszym ciągu pracujemy na placówkach misyjnych na Madagaskarze i w Papui Nowej Gwinei. Siedziba Referatu Misyjnego od kilku lat znajduje się w Świdrze. Systematycznie pracujemy w duszpasterstwie powołań. Utworzyliśmy kilka ośrodków duszpasterstwa rodzin: w Bąblinie, Ciechocinku, Kazimierzu Biskupim, na Szczytniku, a ostatnio również w Górce Klasztornej. Pracujemy dla dobra dzieci i młodzieży uzależnionej w „Domu Nadziei” w Bytomiu. Bardzo prężnie działa Apostolstwo Dobrej Śmierci, które zrzesza setki tysięcy ludzi, nie tylko z Polski.
Kontynuujemy pracę duszpasterską w parafiach w kraju. W tym roku, 16 paździenika, konsekrowany został kościół parafialny p.w. NMP z La Salette Pojednawczyni Grzeszników w Poznaniu. Pielęgnujemy tradycję wydawania „Posłańca Świętej Rodziny”. Bierzemy żywy udział w strukturach Kościoła powszechnego i lokalnego.
Wszystkie zadania podejmowane przez Polską Prowincję MSF łączą nas, zgodnie z naszym charyzmatem, w duchową rodzinę, której przyświeca wzór Świętej Rodziny z Nazaretu: Jezusa, Maryi i Józefa.